มูลนิธิตะวันฉายฯ เกิดขึ้นจากความตั้งใจของทีมสหวิทยาการศูนย์ตะวันฉาย มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่จะช่วยเหลือผู้ป่วยที่ยากไร้และด้อยโอกาสให้สามารถเข้าถึงการดูแลและผ่าตัดรักษาพยาบาลได้ทัดเทียมกับมาตรฐานที่ควรได้รับและครอบคลุมมากที่สุด ทั้งการป้องกัน การเข้าถึง การมุ่งเน้นผู้ป่วยและครอบครัวเป็นศูนย์กลางการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่องและยั่งยืนโดยมีผลการรักษาที่ดี และเป็นตัวกลางระหว่างทีมสหวิทยาการกับผู้ป่วย/ผู้ปกครอง ระหว่างผู้ป่วยกับครอบครัว กับครอบครัวอื่น ๆ ให้ได้รับคำแนะนำ กำลังใจ ได้ระบายความคับข้องใจ และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการดูแลรักษาน้องตะวันฉาย
นอกจากด้านสุขภาพแล้ว มูลนิธิตะวันฉายฯ ยังมุ่งสู่ด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยให้การช่วยเหลือและสนับสนุนในด้านอื่น ๆ ได้แก่ การศึกษา การประกอบอาชีพ เศรษฐานะ ภาวะจิตวิทยา การดำรงชีวิตในสังคม และการเสริมสร้างพลังอำนาจ โดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และ Community Based Rehabilitation Guidelines-2010 ขององค์การอนามัยโลก ซึ่งใช้ชุมชนเป็นพื้นฐาน เพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีคุณภาพชีวิตที่ดี มีรายได้จากการทำงาน ดำรงชีวิตโดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดำริ อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขและตอบแทนสังคมได้
การดูแล ผ่าตัดรักษา และฟื้นฟูสภาพได้อย่างมีคุณภาพและมีความยั่งยืนนี้ เป็นต้นแบบในการบริหารจัดการระบบบริการสุขภาพของผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ฯ อย่างเป็นรูปธรรม ซึ่งสามารถขยายผลบูรณาการเพื่อสนับสนุนการค้นคว้า การวิจัย การพัฒนาคุณภาพการรักษาพยาบาล การสนับสนุนด้านการเรียนการสอน และการพัฒนาการบริการวิชาการ รวมถึงการร่วมมือกับองค์กรการกุศลอื่นๆ ด้านสาธารณประโยชน์ ซึ่งส่งผลให้การช่วยเหลือผู้ป่วยเป็นไปได้โดยสะดวก รวดเร็ว เช่น โครงการบริการวิชาการที่ลงสู่ชุมชนหลากโครงการ ครอบครัวจิตอาสา เครือข่ายการดูแลผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ที่เข้มแข็ง เป็นต้น